Borsa’da ölü kedi sıçraması, yani İngilizce adıyla Dead Cat Bounce, düşüş trendindeki piyasalarda görülen kısa süreli ve yanıltıcı yükseliş hareketine verilen isimdir. Bu kavram, yatırımcıların düşüşten sonra “toparlanma başladı” zannettiği anlarda devreye girer ve ciddi kayıplara yol açabilir.
Ölü Kedi Sıçraması Ne Demek?
Kavramın Kökeni ve İlk Kullanımı
“Dead Cat Bounce” terimi, ilk kez 1980’li yıllarda Wall Street’te kullanılmıştır. İronik bir şekilde, “ölü bir kedi bile yeterince yüksekten düşerse sıçrar” fikrinden yola çıkılarak türetilmiştir.
Borsada Neden Bu Terim Kullanılıyor?
Düşüş trendinde ilerleyen bir piyasa ya da hisse senedi, bir noktada kısa vadeli tepki alımlarıyla geçici bir yükseliş sergileyebilir. Ancak bu yükseliş kalıcı olmaz. İşte bu geçici yükselişe “ölü kedi sıçraması” denir.
Ölü Kedi Sıçraması ile Gerçek Toparlanma Arasındaki Fark
Gerçek bir yükseliş trendi; işlem hacmi, temel analiz verileri ve genel piyasa hissiyatıyla desteklenir. Ancak ölü kedi sıçraması bu sinyallerden yoksundur ve kısa sürede yeniden düşüşle sonuçlanır.
Dead Cat Bounce Hangi Durumlarda Görülür?
Ani Düşüşler ve Psikolojik Tepkiler
Panik satışları sonrası piyasa kısa süreli bir rahatlama yaşayabilir. Bu rahatlama yükseliş gibi görünse de aslında büyük yatırımcıların satış fırsatıdır.
Teknik Analiz ile Ölü Kedi Sıçraması Tespiti
Bu formasyon genellikle RSI, MACD ve Bollinger bantları gibi teknik göstergelerle saptanabilir. Ancak sinyaller tek başına yeterli değildir; hacim ve momentum da incelenmelidir.
Yanıltıcı Alım Fırsatları ve Yatırımcı Tuzağı
Yükseliş gibi görünen bu sıçramalar, özellikle acemi yatırımcıları kandırarak daha yüksekten alım yapmalarına neden olabilir. Kısa süre sonra yaşanan düşüş büyük zararlar doğurabilir.
Tarihsel Dead Cat Bounce Örnekleri
2008 Küresel Krizi ve Dalgalar Halindeki Tepkiler
Lehman Brothers’ın iflası sonrası yaşanan sert düşüşlerde birçok ölü kedi sıçraması gözlemlenmiştir. Yatırımcılar her seferinde toparlanma umuduyla pozisyon almış ancak sonuç hüsran olmuştur.
Kripto Para Piyasasında Sıkça Görülen Durumlar
Bitcoin ve altcoin piyasaları, volatil yapılarından dolayı ölü kedi sıçramasına sıkça sahne olur. Özellikle 2022’deki Terra çöküşünden sonra yaşanan kısa ralliler bu formasyonun tipik örneklerindendir.
BIST’te Yaşanmış Dead Cat Bounce Senaryoları
Borsa İstanbul’da da zaman zaman bazı hisselerde bu durum görülmüştür. SPK uyarı listelerine giren ya da ani çöküşler yaşayan hisselerde yatırımcılar bu tür tuzaklarla karşılaşabilir.
Ölü Kedi Sıçramasında Yatırımcılar Ne Yapmalı?
Teknik ve Temel Analizle Yaklaşmak
Yükselişin gerçek bir trend dönüşü olup olmadığını analiz etmek için hem teknik hem de temel veriler incelenmelidir.
Kısa Vadeli Al-Sat Stratejilerinin Riskleri
Bu tür sıçramalara dayanarak yapılan kısa vadeli alımlar, stop-loss kullanılmazsa ciddi zararlarla sonuçlanabilir.
Deneyimli Yatırımcıların Tavsiyeleri ve Uyarılar
Profesyonel yatırımcılar, bu tür hareketleri genellikle satış fırsatı olarak değerlendirir. Aceleyle pozisyon almak yerine soğukkanlı hareket edilmelidir.
Ölü Kedi Sıçraması ile Ayı Tuzağı Arasındaki Fark
Her İkisi de Tepki Dalgası mı?
Evet, ancak ayı tuzağı genellikle daha uzun vadeli düşüş öncesi görülen bir yükseliştir. Dead cat bounce ise düşüş sırasında kısa süreli olur.
Zamanlama ve Hacim Farklılıkları
Ölü kedi sıçramasında hacim düşüktür, güven zayıftır. Ayı tuzağında hacim daha yüksek olabilir, çünkü yükseliş daha ikna edicidir.
Yanıltıcı Rallileri Ayırt Etme Yolları
Trend çizgileri, Fibonacci seviyeleri ve işlem hacimleri incelenerek fark tespit edilebilir. Ayrıca yatırımcının hissiyatı da göz önünde bulundurulmalıdır.
BIST ve Türk Yatırımcıları Açısından Değerlendirme
Örnek Hisseler ve Algoritmik Hareketler
Bazı hisselerde algoritmik işlemler, yatırımcıları yanıltan bu sıçramaları tetikleyebilir. Bu yüzden işlem yapılan hissede işlem derinliği analiz edilmelidir.
SPK Uyarıları ve Yatırımcı Rehberleri
SPK, yatırımcıları sık sık uyarır. Özellikle düşük hacimli hisselerde dikkatli olunması gerektiğini belirtir.
Borsa İstanbul’da Bu Terim Ne Sıklıkla Gözlemlenir?
Volatilitenin arttığı dönemlerde bu formasyon daha sık gözlemlenir. Özellikle politik belirsizlikler ve ekonomik verilerle paralel olarak hareket eder.
Sonuç: Dead Cat Bounce Tehlikeli mi, Fırsat mı?
Dead Cat Bounce, deneyimsiz yatırımcılar için ciddi bir tuzak olabilir. Ancak doğru analiz ve stratejiyle, bazı durumlarda kısa vadeli fırsatlar da sunabilir. Buradaki en önemli unsur soğukkanlılık ve bilgiye dayalı karar almaktır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Ölü kedi sıçraması kaç gün sürer?
Genellikle birkaç gün ile bir hafta arasında sürer. Nadiren daha uzun olabilir ama kalıcılığı yoktur.
Ölü kedi sıçraması mı yoksa yükseliş trendi mi? Nasıl anlaşılır?
Yükselişin sürdürülebilirliği, işlem hacmi ve teknik göstergelerle analiz edilmelidir. Hacimsiz çıkışlar genellikle tuzaktır.
Bu formasyon yatırım kararlarını etkiler mi?
Evet. Yanlış yorumlanan bir dead cat bounce, portföyünüzde ağır kayıplara neden olabilir. Bilinçli yaklaşmak şarttır.
Kaynaklar:
- Investopedia
- TradingView Türkiye
- SPK Yatırımcı Rehberi
- Borsa İstanbul Resmi Verileri